A historia oficial cóntanos que o conflito saaraui se produce cando o Estado español decide abandonar as súas colonias de Río de Oro e Saguia el Hamra e o espazo é ocupado por Marrocos e Mauritania. Dese modo, non só queda desvinculado o conflito cun dos seus principais responsábeis, como tamén a existencia do propio pobo saariano parece comezar aí. Porén, trátase dun relato evidentemente sesgado, precisamente coa intención de ocultar o direito do povo saaraui á súa soberanía plena e a responsabilidade, nunca asumida, do Estado español.
O conflito contra España
O territorio saariano leva séculos sendo habitado por un conxunto de povos nómades cunha organización social complexa e ben asentada, dedicados ao pastoreo e ao comercio polas rotas que atravesaban o deserto. En 1884, porén, a España participou na conferencia de Berlín en que a África era partillada entre as potencias imperiais europeas, evidentemente sen ninguén preguntar a opinión dos povos africanos, e reclamou a soberanía imperial sobre a áreas coñecidas como Río de Oro (parte sul do actual Saara Occidental) e Saguia el Hamra (parte norte). Deste modo comeza o conflito pola soberanía do povo saaraui: contra os españois, e non só após os españois abandonaren o enclave. A forte resistencia das tribos á invasión logra resistir até 1936, cando o exército español, axudado polo francés, pasa a controlar efectivamente a zona, que pasa a denominarse “Saara español” e é convertido en pura colonia para a pesca e a leva de soldados, empregados polo bando fascista durante a Guerra Civil española -- dato, por certo, tamén ocultado pola historia oficial. — dato, por certo, tamén ocultado pola historia oficial.
Durante a década de 1950-1960, a loita pola soberanía reactívase en liña coas independencias que van conseguindo outros novos Estados africanos. A Conferencia de Países Non Aliñados, a Organización para a Unidade Africana e a Asemblea Xeral da ONU aproban varias declaracións a favor dunha solución para o povo saariano, sen que España responda. En 1970, unha manifestación masiva saaraui contra a dominación española é reprimida salvaxemente, disolvendo novamente o movemento de liberación. A desproporcionada resposta española leva á criazón dunha frente armada que é constituída formalmente xa en 1973: a Frente Polisario. O inicio das súas actividades insurxentes é respondido por España con bombardeos indiscriminados que forzan un éxodo masivo da poboación cara á Arxelia, que desde a súa independencia apoia a causa saaraui. É nese momento que nace o acampamento de refuxiados de Tinduf.O conflito contra Marrocos
A situación tórnase tan inestábel que, finalmente, en 1976, o Estado español decide abandonar a colonia. Porén, esta saída non deixa o povo saaraui libre, aínda cando inmediatamente é proclamada a República Árabe Saaraui Democrática (RASD). Na realidade, o vacío é ocupado inmediatamente por Marrocos, por medio da denominada Marcha Verde que, na realidade, non foi outra cousa que unha migración colonial destinada a ocupar o territorio saaraui; e por Mauritania. Ambos os estados ocupan de facto a zona, que fica dividida administrativamente, e denegan o povo saaraui, novamente, o seu direito de autodeterminación. O 9 de xuño de 1976 morre en combate El Uali Mustafa Sayed, líder independentista e primeiro presidente da RASD. En 1979, Mauritania, derrotada, asina a paz coa Frente Polisario, pasando a ser Marrocos a única potencia ocupante por medio dun gran número de forzas militares e o desprazamento de poboación desde o norte.
En 1980 Marrocos comeza a construir os muros que actualmente dividen o Saara para garantir a súa ocupación e evitar a volta dos refuxiados, deixando do lado leste unha pequena franxa de territorio liberado. Esta zona está administrada pola Frente Polisario, ao igual que os acampamentos de refuxiados de Tinduf onde viven en precarias condicións máis de 150.ooo saarauis á espera de retornar á súa patria.
Hoxe en día maís de 80 estados e a Unión Africana recoñecen a RASD e o seu dereito á soberanía sobre o conxunto do territorio hoxe ocupado. As Nacións Unidas consideran aínda hoxe a RASD como un territorio non descolonizado, no cal a España é, formalmente, a potencia administrativa. Porén, a negativa española a se involucrar de novo na situación, o xogo de rapina de Marrocos e Mauritania, a inoperancia da MINURSO (a misión da ONU destinada a promover o referendo de autodeterminación saariano) e os esforzos non declarados da comunidade internacional por facer que o conflito vaia esmorecendo de vagar e en silencio manteñen a situación bloqueada completamente. Nen sequera os crimes marroquinos contra a povoación saaraui, dos que é boa mostra a masacre levada a cabo en Gdeim Izik en 2010 contra manifestantes pró-independencia pacíficos, serviron para esporear a comunidade internacional á procura da única solución posíbel: que Marrocos e Mauritania se retiren da RASD e que o povo saaraui poida, por fin, exercer o seu direito á plena soberanía nacional.
